کمبود آهن باعث آنمی (فقر آهن) می شود. فقر آهن بین کودکان ۶ تا ۳۶ ماهه رایج است. فقر آهن در بارداری روی رشد و تکامل جنین تاثیر می گذارد. ید جز اصلی تشکیل دهنده هورمون های تیروئید می باشد. صدف و ماهی از منابع اصلی ید به حساب می آیند. کمبود ید در دوران بارداری ریسک سقط جنین را بالا میبرد.

آهن

آهن (تشکیل دهنده ی اصلی هموگلوبین، میوگلوبین و آنزیم های مختلف) که در بسیاری از فرآوری های آنزیمی نقش مهمی دارد به عنوان عامل اصلی برای خون رسانی به بافت های بدن شناخته می شود.

عوارض کمبود آهن

کمبود آهن باعث آنمی (فقر آهن) می شود، بیماری که تمام جهان درگیر آن هستند. ۲۲ درصد جمعیت زنان در دوران باروری در اروپا و ۵۰ درصد جمعیت کشور های در حال توسعه به این عارضه دچار هستند.  به علاوه فقر آهن بین کودکان ۶ تا ۳۶ ماهه رایج است.

مهمترین منابع آهن

گوشت و ماهی به علاوه ی حبوبات و سبزیجات برگ سبز یکی از اصلی ترین منابع آهن به شمار می‌آیند.

فیتات و پلی فنول ها توانایی جلوگیری از جذب آهن مواد غذایی غیر گوشتی را دارند، در کل، بدن انسان توانایی جذب ۱۳-۲ درصد آهن از مواد غذایی غیر گوشتی و ۲۵ درصد از مواد غذایی گوشتی را دارد.

نیاز به آهن در دوران بارداری

در دوران بارداری نیاز بدن به آهن به تدریج تا سه ماهه اول بارداری به موازات تکامل بافت جنین افزایش پیدا میکند. عدم دریافت آهن کافی در دوران بارداری با توجه به افزایش نیاز مادر باردار به آهن، او را در معرض فقر آهن شدید تر قرار می‌دهد.

عوارض فقر آهن در دوران بارداری عبارتند از:

• روی رشد و تکامل جنین تاثیر می گذارد
• موجب زایمان زودرس میشود
• موجب وزن کم نوزاد هنگام تولد خواهد شد
• موجب خونریزی های شدید بعد از زایمان می‌شود.

همچنین تحقیقات اخیر نشان داده است که کمبود آهن در دوران بارداری باعث بالا رفتن ریسک قلبی عروقی برای نوزاد در بزرگسالی می شود.

در دوران بارداری مکمل های آهن برای بهبود بارداری و نتایج آن توصیه می شود، از طرف دیگر دریافت میزان بالای آهن مادران باردار را در معرض استرس اکسیداتیو، اکسید شدن چربی، اخلال در متابولیسم گلوکز و فشار خون بارداری قرار می دهد.

میزان دریافتی توصیه شده آهن توسط center for disease control and prevention و سازمان بهداشت جهانی در دوران بارداری، ۲۷ میلی گرم در روز است. میزان دریافتی توصیه شده آهن توسط Italian RDA، ۶۰-۳۰ میلی گرم برای تمام زنان باردار می باشد.

مقادیر مختلف توصیه شده ی دریافت آهن در دوران بارداری و شیردهی

کشور/موسسه	بارداری(میلی گرم/روز)	شیردهی(میلی گرم/روز)
ایتالیا	27	11
آلمان / اتریش / سوئیس	30	20
کشورهای شمال اروپا	-	15
فائو / سازمان بهداشت جهانی	-	** 30-10
فرانسه	30	10
موسسه پزشکی	27	9
کمیته ی علمی مواد غذایی	-	10
هلند	* 19-15-11 سه ماهه ی اول، دوم و سوم به ترتیب	20

نیاز به آهن در دوره شیردهی

خونریزی بعد از زایمان حتی در کشورهای صنعتی ممکن است به آنمی (فقر آهن) منجر شود، ۵۰ درصد از زنان پس از زایمان نیاز به مکمل های آهن دارند. ار آنجا که میزان وجود آهن در شیر مادر کم است، سازمان بهداشت جهانی توصیه می کند میزان کمی از آهن به عنوان مکمل در دوران شیردهی برای جبران اختلال قاعدگی مصرف شود.

بنابراین دریافت ۱۱ میلی گرم آهن در دوران شیردهی و 18 میلی گرم آهن بعد از ازسرگیری قاعدگی به صورت روزانه توصیه می‌شود.

ید

ید جز اصلی تشکیل دهنده هورمون های تیروئید می باشد و برای عملکرد صحیح بدن از جمله رشد، تشکیل و تکامل اعضای بدن و بافت آنها به علاوه متابولیسم گلوکز، پروتئین، چربی، کلسیم، فسفر و تولید گرما در بدن اهمیت ویژه دارد. ید اغلب به صورت ارگانیک در بدن یافت می شود که وابسته به تیروگلوبلین می باشد.

عوارض کمبود ید

مقادیر ناکافی ید در بدن باعث کمبود چرخش هورمون تیروئید و در نتیجه بالا رفتن   TSHو در پی آن بزرگ شدن غده هیپوفیز می‌شود.

بهترین منابع ید

صدف و ماهی از منابع اصلی ید به حساب می آیند ید از طریق جلبکی که آنها  به عنوان غذا می خورند به بدن آنها میرسد. ید موجود در جلبک از طریق جذب مواد معدنی آب دریا فراهم می شود.

اگرچه از طریق تبخیر آب و بارش باران ید توسط خاک جذب می شود و به میوه، آب، سبزیجات و مشتقات مربوطه مانند شیر تخم مرغ و گوشت میرسد.

میزان دریافت روزانه ید در مجموع از میزان توصیه شده توسط سازمان بهداشت جهانی کمتر است، کمبود ید عمدتاً جمعیت کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.

اهمیت مصرف ید

برای جلوگیری از کمبود ید، مصرف ۲۰۰ میلی گرم در روز توصیه میشود. بر اساس گفته EFSA ، مصرف روزانه ۱۵۰ میلی گرم به بزرگسالان می شود. همچنین سازمان بهداشت جهانی و یونیسف توصیه میکنند که میزان 250 میلی گرم ید به صورت روزانه مصرف شود. برای مادران شیرده، در دوران شیردهی، مصرف ۲۰۰ میلی گرم ید به صورت روزانه توصیه میشود. این توصیه برای اطمینان از وجود مقدار کافی ید در شیر مادر میباشد. مقدار کافی ید در شیر مادر برابر ۱۵۰-۱۰۰ میلی گرم در هر ۱۰۰ میلی لیر شیر است.

عوارض کمبود ید در دوران بارداری

کمبود ید در دوران بارداری ریسک سقط جنین، مرگ بر اثر زایمان و اختلالات نورولوژیکی را افزایش می دهد. سازمان بهداشت جهانی میزان مناسب دریافت ید را یکی از عوامل جلوگیری کننده از آسیب های مغزی میداند.

کمبود ید در بدن می تواند توسط مکمل های غذایی جبران شود، مکمل هایی مانند نمک ید دار.

مزایا ید در بارداری

در دوران بارداری مصرف ید کافی، برای تولید هورمون های تیروئید جنین، بسیار الزامی می باشد. تیروئید جنین در حدود هفته دوازدهم بارداری شروع به عملکرد می کند. زنان باردار لازم است در این دوران، ۵۰ درصد ید بیشتر مصرف کنند. به علاوه حتی در شرایطی که کمبود ید متعادل است، جنین و نوزاد (مخصوصا نوزادان زودرس) ریسک بیشتری در ابتلا به کم کاری تیروئید خواهند داشت. حیاتی ترین دوران سه ماهه دوم بارداری تا تا سه سالگی نوزاد می باشد.

مقادیر کافی ید از دوران قبل از بارداری تا پایان سه ماهه اول ۷۳% ریسک ابتلا به کرتینیسم (نوعی بیماری) را کاهش می دهد.