سنگ کلیه یکی از مشکلاتی است که ممکن است اکثر افراد در هر سنی به آن دچار شوند. این مشکل با درد‌های فراوان و طاقت فرسا برای بیماران همراه است و این دردها ترس از ابتلا به سنگ کلیه را در مردم ایجاد کرده‌اند، اما نگران نباشید، اگر سنگ کلیه دارید و یا کلیه‌های شما در معرض این بیماری قرار دارند و به عبارتی سنگ ساز هستند، شاید ندانید ولی می‌توانید با گرفتن یک رژیم غذایی مناسب و رژیم درمانی بیماری ها، از ابتلا به سنگ کلیه پیشگیری کرده و یا آن ‌را درمان کنید. رژیم غذایی برای سنگ کلیه علاوه بر کلیه‌ها، به سلامت بدن نیز کمک می‌کند. تا پایان این مقاله با ما همراه باشید تا با این بیماری سخت برای همیشه خداحافظی کنید.

چه چیزی باعث سنگ کلیه می‌شود؟

در ابتدا و برای درمان و پیشگیری از سنگ کلیه، بهتر است بدانیم چه چیزی باعث ایجاد سنگ کلیه در بدن ما می‌شود. اگرچه می‌توان گفت که ابتلا به این بیماری می‌توان در بیشتر مواقع به علت عوامل ژنتیکی در افراد باشد، اما سبک زندگی و تغذیه سالم برای سلامتی کلیه نیز می‌تواند در به وجود آمدن و پیشرفت آن، بسیار موثر باشد. پس ما نمی‌توانیم علت خاصی را برای ایجاد سنگ کلیه بیان کنیم اما می‌توان گفت یک سری عوامل نقش مهمی در به وجود آمدن آن دارند، این عوامل عبارتند از:

• رژیم غذایی حاوی پروتئین (گوشت قرمز، مرغ، تخم مرغ، و غذاهای دریایی)، نمک و غذاهای شور، شکر (نوشابه‌های گازدار و شیرین) جزو محدودیت‌های غذایی برای کسانی که دارای سنگ کلیه هستند.
• کم آبی بدن
• اختلالات گوارشی مانند بیماری‌های التهابی روده
• سابقه‌ی خانوادگی سنگ کلیه
• چاقی
• سایر شرایط پزشکی مانند وضعیت هیپرپاراتیروئیدی
• و داروهایی مانند دیورتیک‌ها

رعایت این موارد در تغذیه بیماران دیالیزی نیز برای عدم آسیب و فشار به کلیه‌ها پیشنهاد می‌شود.

آیا می‌توان سنگ کلیه را به طور طبیعی درمان کرد؟

رژیم غذایی برای سنگ کلیه را آگاهانه انتخاب کنید تا نتیجه مورد نظر را دریافت کند. اگر استفاده از برخی مواد غذایی را زیاد کرده و استفاده از برخی مواد را کم کنید، می‌توانید سلامت را به کلیه‌های خود هدیه دهید. در این قسمت تعدادی از مواد غذایی باید و نباید برای سنگ کلیه در رعایت رژیم غذایی برای سنگ کلیه را شرح داده‌ایم:

• نوشیدن مقدار زیادی آب در طول روز: آب زیاد، مواد موجود در ادرار را رقیق کرده و سبب می‌شود سنگ کلیه را به راحتی دفع کنید. برای دیدن نتیجه، نیاز است که حداقل 8 لیوان آب در طول روز بنوشید.
• اسید سیتریک را با مقداری آب لیمو یا پرتقال تازه مخلوط کرده و بدون استفاده از شکر و قند مصرف کنید.
• غذاهای غنی از کلسیم را در رژیم غذایی خود جای دهید.
• مصرف نمک را در رژیم غذایی برای سنگ کلیه بسیار کاهش دهید.
• استفاده از پروتئین حیوانی را در برنامه‌ی غذایی خود محدود کنید.
• از مصرف غذاهای سنگ ساز مانند چغندر، شکلات، اسفناج، ریواس، چای و بیشتر آجیل‌ها خودداری کنید.
• برای بعضی افراد، دوزهای بالای ویتامینC به شکل انواع مکمل‌ها، می‌تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه شود.

سنگ کلیه چطور به صورت طبیعی از بین می‌رود؟

تنها یک راه برای از بین بردن سنگ کلیه در بدن وجود دارد و آن‌هم ادرار است. سنگ‌های کوچکتر معمولا به راحتی از طریق مجرای ادراری دفع می‌شوند و این در حالیست که سنگ‌های بزرگتر گاها نیاز به مداخله پزشکی دارند. در دفع این سنگ‌ها، اصلاح رژیم غذایی و سبک زندگی می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.

• برای حفظ جریان ثابت ادرار خود، بهتر است بدن خود را هیدراته نگه دارید.
• پروتئین گیاهی بیشتری مانند لوبیا، نخود و عدس را مصرف کنید.
• زغال اخته، یک ادرار آور طبیعی و جزو غذاهای مناسب برای سنگ کلیه می‌باشد که اگر در این دوره به رژیم غذایی برای سنگ کلیه خود اضافه کنید، تاثیر مثبت آن را در دفع سنگ‌ها خواهید دید.
• در این دوره مصرف روغن ماهی را افزایش دهید تا سطح سیترات و اگزالات ادرارتان کاهش یابد.
• بهتر است مصرف کافئین را محدود کنید و از غذاها و نوشیدنی‌های حاوی قهوه نیز دوری کنید.
• می‌توانید از داروهای پیشگیرانه استفاده کنید.

تمامی این نکات می‌تواند در رژیم غذایی برای سنگ کلیه و کمک به دفع آن بسیار موثر باشد، اما بهتر است همیشه قبل از انجام هر عملی در زمینه تاثیر رژیم غذایی بر تشکیل سنگ کلیه، با پزشک خود یک مشورت اولیه را داشته باشید تا برای شما یک برنامه‌ی درمانی فردی تجویز کند. همچنین می‌توانید مقاله‌ی غذاهای مفید برای عفونت روده را نیز مطالعه کنید.

5 ماده‌ی غذایی برای جلوگیری از سنگ کلیه

برخی غذاها می‌توانند خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش دهند، به همین علت خوردن در حد اعتدال و حفظ یک رژیم غذایی سالم همراه با میوه‌ها و سبزیجات توصیه می‌شود. برخی مواد غذایی در تشکیل و ایجاد سنگ کلیه بسیار موثرند و مهم است که مصرف این مواد را در رژیم غذایی برای سنگ کلیه رعایت کنید. این مواد عبارتند از: غذاهای سرشار از سدیم، انواع نوشابه‌ها، فست فودها، گوشت‌های فرآوری شده، برخی مکمل‌ها، چای سیاه، شکلات، اسفناج، شیرسویا، بادام، بادام هندی، لوبیای سویا.

خبر خوب این است که در مقابل این مواد غذایی، اقلام زیادی وجود دارند که می‌توانید در رژیم غذایی برای سنگ کلیه خود بگنجانید تا از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کنند. این مواد که جزو رژیم غذایی سازگار با سنگ کلیه محسوب می‌شوند، عبارتند از:

• آب: درست است که آب در دسته‌ی نوشیدنی قرار گرفته و لزوما یک غذا نیست، اما نوشیدن آب مهم‌ترین راه برای پیشگیری از سنگ کلیه است. توصیه می‌کنیم در روز بین 2 الی 3 لیتر آب را مصرف کنید.
• لیمو: لیمو حاوی اسید سیتریک است که این ماده از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری می‌کند و به شکستن سنگ‌هایی که قبلا تشکیل شده‌اند کمک می‌کند. برای داشتن یک نوشیدنی با طراوت و مفید، تنها کافیست مقداری لیموترش را به آب خود اضافه کنید!
• انواع سبزیجات: سبزیجات غنی از پتاسیم مانند کلم بروکسل، کلم بروکلی و کلم پیج، می‌توانند از دست دادن کلسیم را کاهش داده و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنند. این مواد غذایی همچنین دارای اثرات آنتی اکسیدانی هستند که به پیشگیری از انواع سرطان‌ها کمک بسیاری می‌کنند.
• غلات کامل: اکثر غلات کامل به رسیدن به وزن سالم کمک می‌کنند و این موضوع در پیشگیری و درمان سنگ کلیه بسیار موثر و مفید است.
• کلسیم: کلسیم موجود در شیر و ماست می‌تواند خطر تشکیل سنگ کلیه را بسیار کاهش دهد.

آیا نوع سنگ کلیه بر انتخاب رژیم غذایی تاثیر دارد؟

در جواب این سوال باید گفت که بله، اگر قبلا سنگ کلیه داشتید، از پزشک خود بپرسید که سنگ کلیه‌ی شما از چه نوعی بوده است. بر اساس نوع سنگ کلیه‌ای که داشتید، ممکن است بتوانید با ایجاد تغییراتی در میزان سدیم، پروتئین حیوانی، کلسیم یا اگزالات غذایی که مصرف می‌کنید و نکاتی برای پیروی از رژیم غذایی برای سنگ کلیه، از بروز سنگ کلیه جلوگیری کنید. به طور کلی انواع سنگ‌های کلیه عبارتند از:

• سنگ‌های اگزالات کلسیم
• سنگ‌های کلسیم فسفات
• سنگ‌های اسید اوریک
• سنگ‌های سیستین

یک متخصص تغذیه که در زمینه‌ی پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه تخصص دارد می‌تواند به شما در رژیم غذایی برای سنگ کلیه کمک کند.

سنگ‌های اگزالات کلسیم

شایع‌ترین سنگ‌ها! اگزالات‌ها به طور طبیعی در بسیاری از غذاها از جمله میوه‌ها و سبزیجات، آجیل‌ها، غلات و حبوبات، شکلات و چای یافت می‌شوند. برخی از غذاهایی که دارای سطوح بالاتری از اگزالات هستند عبارتند از: بادام زمینی، ریواس، اسفناج، چغندر، شکلات و سیب زمینی. محدود کردن مصرف این غذاها ممکن است برای افرادی که سنگ‌های اگزالات کلسیمی را تشکیل می‌دهند مفید واقع شود.

سنگ‌های اسید اوریک

یکی دیگر از سنگ‌های رایج. گوشت قرمز و گوشت صدف دارای مقادیر بالایی از یک ترکیب شیمیایی طبیعی به نام پورین هستند. مصرف زیاد پورین منجر به تولید بیشتری اسید اوریک و بار اسیدی بیشتر برای دفع کلیه‌ها می‌شود. دفع اسید اوریک بیشتر نیز منجر به تشکیل ادرار اسیدی شده و غلظت بالای اسید در ادرار باعث می‌شود که سنگ‌های اسید اوریکی راحت‌تر تشکیل شوند.

سنگ‌های کلسیم فسفات

با مصرف بیشتر سدیم، احتمال ابتلا به سنگ کلیه افزایش می‌یابد. از آنجایی که سدیم بخشی از نمک است، پس باید مصرف نمک و هر ماده‌ی غذایی حاوی آن را محدود کنید. نمک ممکن است در بیشتر غذاهای کنسرو شده، بسته بندی شده، فست فودها، بسیاری از چاشنی ها و ادویه‌ها وجود داشته باشد. با تنظیم تغذیه برای کاهش خطر سنگ کلیه می‌توانید خطر ابتلا به این نوع سنگ را نیز کاهش دهید.

سنگ‌های سیستین

نوشیدن مایعات کافی، بیشتر آب، مهم‌ترین تغییر در سبک زندگی است که می‌توانید برای جلوگیری از ایجاد سنگ‌های سیستین ایجاد کنید. بهتر است با یک متخصص تغذیه در رابطه با مصرف مایعات و مواد غذایی مشورت کنید و یا از او بخواهید که نمونه رژیم غذایی برای سنگ کلیه را به شما نشان دهد.

آیا مصرف مکمل‌های ویتامین یا مواد معدنی کمک کننده هستند؟

مصرف ویتامین‌های B که شامل تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین، B6 و B12 هستند، برای افراد مبتلا به سنگ کلیه مضر نمی‌باشد. اتفاقا بعضی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف B6 ممکن است بتواند به افرادی که دارای اگزالات ادرار بالا هستند کمک کننده باشد. با این حال بهتر است برای مشاوره درباره‌ی استفاده از ویتامین C، ویتامین D، روغن ماهی یا سایر مکمل‌های معدنی حاوی کلسیم، با پزشک خود مشورت داشته باشید، زیرا برخی مکمل‌ها می‌توانند شانس تشکیل سنگ کلیه را در برخی افراد افزایش دهند.

سخن پایانی

چگونه می توانم به رژیم غذایی برای سنگ کلیه پایبند باشم؟ تنها با اراده‌ی قوی! در این مقاله خواندید که چگونه یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به پیشگیری و درمان سنگ کلیه در افراد مختلف کمک کند. اگر کمی به زندگی خود و مواد غذایی مصرفی اهمیت بیشتری بدهید، حتی ممکن است نیاز مراجعه به پزشک هم وجود نداشته باشد، اما در موارد حاد و جایی که نتوانستید سنگ کلیه‌ی خود را با رژیم غذایی درمان کنید، بهتر است پزشک خود را در جریان قرار داده و پزشک برای شما معالجات مربوطه را انجام دهد.

منابع: 

https://www.niddk.nih.gov/health-information/urologic-diseases/

kidney-stones/eating-diet-nutrition

https://www.kidney.org/atoz/content/diet

https://www.lifespan.org/lifespan-living/5-foods-help

-prevent-kidney-stones