کارایی و اثربخشی رژیم های غذایی موضوعی است که به نظر می‌رسد ادعاها در مورد برتری یکی بر دیگری هرگز پایان نمی یابد. یکی از بحث برانگیزترین مسائل در مورد رژیم لاغری این است که آیا ترکیبی از درشت مغذی ها می تواند تاثیر بیشتری نسبت به بقیه رژیم های لاغری داشته باشد؟ رژیم های کم چرب با فیبر بالا و کربوهیدرات بالا در نسخه های مختلف به عنوان یکی از موفق ترین روش ها برای کاهش وزن، معروف و تبلیغ شده‌اند. در سال های اخیر رژیم های پر پروتئین، پرچربی و کم کربوهیدرات دوباره معروف شدند. این تنها به این دلیل است که برخی مطالعات نشان می دهد در طول یک سال کاهش وزن بیشتر و موفقیت بیشتری در دنبال کردن رژیم غذایی را در پی داشته اند.

مبنای اثربخشی رژیم ها

اگرچه رژیم اصلی Atkins با نسخه‌ای که کمتر آتروژنیک است، جایگزین شده است، اما هنوز هم فاز القایی کم کربوهیدرات را استفاده می کند که شامل رژیم south beach , zone و غیره می باشد.

عملکرد رژیم مدیترانه‌ای چیزی بین دو روش افراطی "کم کربوهیدرات" و "کم چربی" است. در این روش از اطلاعات قابل ملاحظه ای در رابطه با کارآمدی آن بر کاهش ریسک بیماری های قلبی و عروقی برخورداریم.

پایه مداخلات کنترل وزن در کلینیک دکتر سلامت نیز رژیم مدیترانه ای است.

رژیم (LEARN (lifestyle, exercise, attitude, relationships, nutrition نیز مانند رژیم مدیترانه‌ای، با میزان چربی کم و داشتن دستورالعمل های سالم، در حد تعادل است.

مطالعات متعددی مشخص کرد که در شش ماه اول از سال اول رژیم لاغری، بیمارهای مبتلا به چاقی مفرط (که رژیم کم کربوهیدرات تری داشتند) از کاهش وزن مطلوب تری برخوردار شدند و این اثربخشی رژیم های غذایی را نشان می دهد.

در مطالعه‌ای که روی گروهی از زنان با چاقی قبل از یائسگی و چاقی مفرط انجام شد، این گروه به چهار دسته تقسیم شدند و برنامه رژیم لاغری متفاوت به آنها داده شد. کسانی که رژیم Atkins داشتند (که یک رژیم بسیار کم کربوهیدرات است)، در مقایسه با رژیم های Learn , ornish ,zone (که کربوهیدرات بیشتر و فیبر کمتر دارند) نتیجه مطلوب تری گرفتند. بنابراین هرگز نباید از تأثیر نوع رژیم بر میزان کاهش وزن غافل شد.

گروهی که رژیم Atkins را برای یک سال دنبال کردند، کاهش وزن بیشتر و اثرات مطلوب متابولیکی بیشتری نسبت به زنان در سه گروه دیگر داشتند. از این رو می توان گفت که اثربخشی رژیم های غذایی مانند Atkins در مقایسه با رژیم های نام برده شده بیشتر است.

بر خلاف چنین نتیجه مطلوبی سوال های زیادی در مورد تاثیرات بلند مدت این رژیم، ایمنی، ریسک های قلبی عروقی و مکانیزم آن وجود دارد. نتیجه ی تحقیق محققان این است که یک رژیم "کم کربوهیدرات، پر پروتئین و پرچربی" ممکن است جایگزین امکان پذیری برای کاهش وزن باشد.

رژیم های مداخله‌ای برای افرادی که مبتلا به چاقی مفرط هستند، باید طولانی مدت باشد، چون چاقی مفرط بیماری ای مزمن است. کسانی که به وسیله روش های شدید مثل جراحی، کاهش وزن داشته اند، اگر دنبال کردن رژیم خود را به تعویق بیاندازند، به تدریج شاهد بالا رفتن وزن خود خواهند بود.

به دلیل مزمن بودن بیماری چاقی مفرط و احتمال زیاد بازگشت آن، دنبال کردن رژیم غذایی، تغییرات سبک زندگی و توجه به نکات مهم در اجرا رژیم مناسب که توصیه شده است، بسیار اهمیت دارد.

مطالعه‌ای که در حال حاظر در انجام است pounds lost  نام دارد و موارد مورد بررسی آن به شرح زیر است:

• بررسی ترکیب بهینه ی درشت مغذی ها (یعنی نسبت های پروتئین، چربی و کربوهیدرات)
• بررسی روی رژیم غذایی کاهش وزن
• بررسی روی بزرگسالانی که اضافه وزن و یا چاقی مفرط دارند
• انجام بررسی ها در آزمایشی کنترل شده
• انجام بررسی ها به مدت دو سال

در مطالعه‌ای که قبل از این به مدت یک سال یا کمتر انجام شد، تخمین زده شد که مدت اثر ترکیبات درشت مغذی به صورت بالقوه گذرا خواهد بود. در نتیجه اثرات بلند مدت این روش باید مورد سوال قرار گیرد.

تا به امروز هیچ مطالعه ای در خصوص اثربخشی رژیم های غذایی برای مدت زمان طولانی به اندازه این مطالعه انجام نشده است. این مطالعه بزرگترین و طولانی ترین آزمایش کنترل شده است. بیماری های کشنده و غیر کشنده در رابطه با چاقی مفرط عبارتند از: مقاومت انسولین، دیابت، بیماری های قلبی و عروقی، سرطان ها و عوارض دیگر چاقی مفرط. نگرانی ها بر این بوده است که روند کاهشی بیماری های قلبی عروقی و مرگ ناشی از آن طی دهه‌های گذشته، به دلیل همه  گیری چاقی و دیابت، روند افزایشی پیدا کند. تخمین زده شده که مرگ ناشی از آن به دلیل تاثیرات نامطلوبی که بر این افراد دارد، حتی افزایش بیشتری پیدا کند. یکی از دلایل آن می تواند افزایش هزینه های درمان (بیشتر از مبلغی که در حال حاضر رایج است) باشد.

با ما همراه باشید تا در مطالب دیگر، ابعاد دقیق تری از این مطالعه علمی را برای شما شرح دهیم و به حفظ سلامت بدن شما کمک کنیم...

سوالات متداول

1. علت اثربخش نبودن رژیم‌های غذایی چیست؟

رژیم های غذایی به دلایل متعدد شکست می خورند. تمرکز بیش از حد بر روی کالری، انتخاب نامناسب غذاها و نخوردن پروتئین کافی می تواند از دلایل اصلی شکست رژیم غذایی باشد.

2. نکات مهم در انتخاب رژیم مناسب چیست؟

یک رژیم غذایی مناسب باید انعطاف پذیر باشد بهه این معنی که از انواع غذاها از همه گروه های اصلی غذایی استفاده کند. همچنین تعادل را برقرار نماید. برنامه شما باید شامل مقدار مناسبی از مواد مغذی باشد. دوست داشتنی بودن یک برنامه باید شامل غذاهایی باشد که دوست دارید و تا آخر عمر از خوردن آنها لذت خواهید برد. علاوه بر همه این ها، وزن شما، جنسیت، هدف از پیروی از رژیم غذایی، میزان فعالیت روزانه و مواردی از این قبیل از نکات مهم در انتخاب رژیم مناسب هستند.