عوامل تشدید زخم معده: شناخت و پیشگیری

آسیب های ناشی از زخم معده، پس از درمان آن و درمان عفونت از هلیکوباکتر پیلوری، با تغییررژیم غذاییو سبک زندگی قابل برگشت است. بنابراین در این محتوا به این بحث خواهیم پرداخت که عوامل تشدید زخم معده کدامند پس تا انتها با ما همراه باشید.

زخم معده چه زمانی رخ می دهد؟

زخم معده زمانی اتفاق می‌افتد که پوشش مخاطی محافظ معده و اثنی عشر فرسوده شده باشد و به اسیدهای معده و آنزیم‌های گوارشی اجازه دهد تا دیواره‌های معده و اثنی عشر را از بین ببرند. این در نهایت منجر به زخم های باز می شود که به طور مداوم توسط اسید تحریک می شوند. در صورت عدم درمان، می توانند عوارض جدی مانند خونریزی داخلی ایجاد کنند. با گذشت زمان، آنها حتی می توانند یک سوراخ بزرگ را در معده ایجاد کنند.

توجه داشته باشید که زخم معده گاهی به دلیل گرسنه ماندن زیاد رخ می دهد. این مورد بیشتر در افرادی که به دنبال لاغری شکم و پهلو با ورزش هستند و از رژیم های سنگین پیروی می کنند، رخ می دهد.

تأثیر الکل بر زخم معده

مصرف الکل باعث آسیب رسیدن به دستگاه گوارش و عوامل تشدید زخم معده و ظهور دوباره علائم آن میشود. همچنین مصرف الکل موجب ظهور بیماری هایی مانند ازوفاژیت، پانکراتیت مزمن، ورم معده و غیره میشود.

تأثیر سیگار بر زخم معده

استعمال سیگار باعث کاهش ترشح مخاط معده و بی کربنات، افزایش جریان اثنی عشر و معده و در نهایت افزایش خطر تشکیل زخم معده می شود. مطالعات آینده نگر و گذشته نگر مشخص کرده است که مرگ و میر ناشی از زخم معده در افراد سیگاری بیشتر از افراد غیر سیگاری می باشد.

تحقیقات نشان می دهد که در میان دیگر ترکیبات تنباکو، نیکوتین دلیل پیشرفت بسیاری از زخم های معده می باشد زیرا اثر مضری روی مخاط محافظتی اپیتلیوم معده دارد و باعث تغییر بیکربنات می شود. در نهایت باید گفت که مصرف دخانیات و الکل و زخم معده با هم ارتباط مستقیم داشته و مصرف این مواد از جمله عوامل تشدید زخم معده می باشند.

تأثیر قهوه بر زخم معده

مصرف قهوه حتی قهوه بدون کافئین، تولید اسید معده را افزایش می دهد و باعث تحریک مخاط معده شده و درمان زخم معده را به تعویق می اندازد.

تأثیر نوشیدنی های گازدار بر زخم معده

تأثیرات مربوط به مصرف قهوه، در استفاده از نوشیدنی های دیگر مثل نوشابه نیز صدق می کند زیرا نوشیدنی ها، علاوه بر افزایش تولید اسید در معده، گازدار هستند و باعث اتساع معده و سوءهاضمه می شوند.  با این حال علاوه بر در نظر گرفتن تحمل هر فرد، وجود باورهای نادرست در مورد غذاها و تأثیر آن ها در بدن را نیز باید در نظر گرفت.

استرس و تأثیر آن بر زخم معده

استرس تاثیرات بسیار نامطلوبی بر سلامت معده داشته و از عوامل تشدید زخم معده به حساب می آید. اما در نهایت باید گفت که استرس و اضطراب طولانی مدت نمی تواند باعث زخم معده شود. با این حال، آنها می توانند روند بهبودی بدن شما را تحت تاثیر قرار دهند. استرس مزمن می تواند سیستم ایمنی بدن شما را تضعیف کند و توانایی شما را برای مبارزه با عفونت ها و بیماری ها کاهش دهد و می تواند شما را مستعد ابتلا به زخم کند. با توجه به این، تغییر در سبک زندگی می تواند برای سلامت شما مفید باشد.

غذاهای پرهیزی افراد مبتلا به زخم معده

تغذیه نادرست و زخم معده با هم ارتباط نزدیکی دارند. از این رو در جدول زیر به غذاهایی که افراد مبتلا به زخم معده باید از آنها پرهیز کنند اشاره می شود:

نوع غذا	مجاز	مصرف با احتیاط	ممنوع
لبنیات	شیر، پنیرهای کم چرب،ماست، شیر تخمیر شده	پنیرهای چرب (ماسکارپونه، پنیر خامه ای، گورگونزولا)	-
دانه های روغنی	دانه کتان، آجیل برزیلی، گردو	-	-
روغن ها و روغن زیتون	روغن های گیاهی و روغن زیتون	-	غذاهای سرخ شده
میوه ها	سیب، پاپایا، خربزه، موز	پرتقال، آناناس،  آسرولا، پشن فروت	لیمو
سبزیجات	سبزیجات برگ سبز تیره، هویج، چغندر، لوبیا سبز، اسفناج، کلم پیچ، تربچه، کدوسبز، تره فرنگی	کلم بروکلی، گل کلم، کلم، خیار، پیاز، فلفل قرمز	فلفل تند (فلفل سیاه، فلفل چیلی)
حبوبات	سوپ لوبیا، عدس، نخود، سویا	لوبیا	-
گوشت ها	گوشت بدون چربی (گوشت گاو، مرغ، ماهی)	گوشت های چرب، گوشت اندام و سوسیس	-
شیرینی	-	شیرینی غلیظ	شکلات
نوشیدنی ها	آبمیوه های طبیعی	مرکبات، آبمیوه های اسیدی	قهوه،چای سیاه، نوشابه های گازدار، کولا
غذاهای دیگر	-	چاشنی ها، ادویه ها و چاشنی های صنعتی (سس کچاپ، سس مایونز، خردل)	دانه خردل

تأثیر داروهای زخم معده بر جذب مواد مغذی

ویتامین ب ۱۲

در بیماران مبتلا به زخم معده، به دلیل استفاده طولانی مدت از داروهایی که اسید معده را کاهش میدهند کمبود ویتامین ب ۱۲ شایع است. کمبود ویتامین ب۱۲ می تواند توسط میکروبیوتای روده در روده بزرگ سنتز شود اما جذب نشود.

کمبود ویتامین ب ۱۲ باعث اختلال در تقسیم سلولی و کم خونی مگالوبلاستیک می شود. تخمین زده شده است که ۸۰ تا ۹۰ درصد بیماران که کمبود ویتامین ب۱۲ دارند، تغییراتی در سیستم عصبی شان به وجود می آید.  بنابراین توصیه می شود روزانه ۲.۴  میلی گرم ویتامین ب ۱۲ مصرف شود. این ویتامین را می‌توان از غذاهای حیوانی مثل شیر، گوشت و تخم مرغ دریافت کرد.

فولیک اسید

جذب فولیک اسید در کسانی که استفاده زیادی از داروهای ضد اسید بر پایه آلومینیوم دارند، دچار اخلال می‌شود زیرا داروهای ضد اسید PH ژژنوم را، بیشتر قلیایی می کنند. بنابراین مصرف روزانه ۴۰۰ میلی گرم از این ویتامین ضروری می باشد. می‌توان با مصرف حبوباتی مانند عدس و یا گوشت میزان مورد نیاز ویتامین را تأمین کرد.

آهن

ضد اسید ها می توانند جذب آهن را کاهش دهند و باعث فقرآهن شوند. خونریزی دستگاه گوارش در بیماران مبتلا به زخم معده، اثنی عشر و عفونت هلیکوباکتر پیلوری مشاهده می‌شود و میتواند به دلیل کم خونی باشد. خونریزی معده یکی از عوارض عمده زخم معده به حساب می آید. در نتیجه تقاضای فزاینده بدن به آهن، هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند باعث عدم تعادل در هموستاز آهن بدن شود.

به طور مشابه با دیگر باکتری ها، آهن برای رشد هلیکوباکتر پیلوری ضروری می باشد.

برای پیشگیری و حتی درمان کمبود آهن مصرف روزانه ۴۵ میلی گرم آهن توصیه می شود. این مقدار آهن را می توان از طریق مصرف گوشت که منبع اصلی آهن گوشتی است به دست آورد. تخمین زده شده است که برای تامین آهن بدن، مصرف ۱۰۰ گرم گوشت با یک کیلو گرم حبوبات که آهن غیر گوشتی دارند برابری می‌کند.

مصرف همزمان آبمیوه های حاوی ویتامین سی، جذب آهن غیرگوشتی رژیم غذایی  را افزایش  می دهد.

رژیم غذایی متعادل برای درمان زخم معده

یک رژیم غذایی متعادل برای درمان زخم معده حیاتی است زیرا رژیم غذایی مناسب می تواند باعث کاهش، پیشگیری و حتی درمان علائم آسیب شناسی این بیماری شود. همینطور در کنار یک برنامه غذایی سالم، انجام ورزش هوازی نیز می تواند کمک کننده باشد. با این حال مقالات کمی وجود دارد که رژیم درمانی نوین را تایید کند، بنابراین مطالعات بیشتری برای بررسی تاثیر رژیم غذایی در درمان زخم معده (بیماری که جمعیت زیادی را تحت تاثیر قرار داده است) ضروری می باشد.

زخم معده با چه علائمی همراه است؟

علائم کلاسیک زخم معده درد معده و سوء هاضمه است. درد زخم مانند سوزش یا گاز گرفتن در داخل معده است که بین استخوان سینه و ناف شما قرار دارد. ممکن است زمانی که می خورید یا می نوشید یا زمانی که از داروهای ضد اسید برای کاهش اسید معده استفاده می کنید، به طور موقت بهبود یابد. زمانی که اسید معده بدون غذا برای هضم زیاد می شود، ممکن است بین وعده های غذایی و شب ها احساس بدتری داشته باشد. همچنین ممکن است باعث شود که احساس کنید نمی خواهید غذا بخورید.