رژیم بارداری و شیردهی

رژیم غذایی بارداری و شیردهی با سبک زندگی مادر بسیار مرتبط است. اهمیت زیاد سبک زندگی و عادت های غذایی در دوران بارداری و شیردهی برای سلامت مادر و نوزاد توسط تحقیقات علمی اخیر مشخص شده است. رژیم غذایی متنوع و متعادل قبل از دوران بارداری برای تضمین سلامت مادر و نتایج بارداری بسیار اهمیت دارد. اگرچه ریسک عدم دریافت بعضی ریزمغذی‌های مشخص در دوران بارداری و شیردهی حتی در کشورهای صنعتی نیز بالاست، که شامل مواد مغذی ای همچون دوکوزاهگزانوئیک اسید ( DHA )، آهن، ید، کلسیم، فولیک اسید و ویتامین دی است.

البته که ریسک عدم دریافت مواد مغذی کافی در زنان به خصوص در سنین باروری بیشتر است. مثلا کسانی که دریافت های غذایی محدود دارند، چاقی مفرط یا لاغری مفرط دارند، دخانیات استعمال می کنند، در سنین نوجوانی باردار شده اند، مادرانی که چندقلوزایی داشته اند یا بارداری هایشان به فاصله کم از یکدیگر بوده است و یا بارداری های ناموفق داشته اند.

رژیم غذایی در دوران بارداری

رژیم غذایی و سبک زندگی قبل از دوران بارداری و بعد از آن دو عامل مهم و تعیین کننده ی سلامت مادر و نوزاد می باشند. تحقیقات مشخص کرده است که 1000 روز اول حیات (از بارداری تا 2 سالگی) اهمیت بالایی در جلوگیری از بیماری های دوران بزرگسالی دارد. شرایط بالینی مادر در دوران قبل از بارداری (به خصوص چاقی مفرط و افزایش وزن زیاد در دوران بارداری) تاثیر مستقیمی روی وزن نوزاد هنگام تولد، چاقی مفرط، تغییر در متابولیسم گلوکز و بعد در بزرگسالی افزایش ریسک قلبی و عروقی را دارد.

فواید شیردهی مادر

سازمان بهداشت جهانی مشخص کرده است که میزان سلامتی در زندگی متاثر از نرخ رشد در اولین ماه‌های زندگی است، شیر مادر نمونه‌ای از استاندارد ترین مواد غذایی برای نوزاد و سلامت خود مادر است. فوایدی که سازمان بهداشت جهانی برای شیردهی مادر مشخص کرده است عبارت است از کاهش ریسک قلبی و عروقی، احتمال شکستگی لگن بعد از دوران یائسگی و کاهش ریسک ابتلا به بعضی از سرطان‌ها مثل سرطان سینه و تخمدان.

در این مورد صندوق جهانی تحقیقات سرطان شیردهی را یکی از ۱۰ راهکار ممکن برای جلوگیری از سرطان دانسته است.

برنامه غذایی اصولی برای بارداری و شردهی

شواهد محکمی اثبات می‌کند که سبک زندگی و عادات غذایی مادر (با میزان کافی ریزمغذی) در دوران بارداری و شیردهی تضمین کننده سلامت مادران و نوزادان می باشد.

استفاده از یک رژیم غذایی متنوع و متعادل در دوران قبل از بارداری و در حین بارداری برای سلامت مادر و نتایج دلخواه بارداری توصیه می شود.

حتی در کشورهای صنعتی، بعضی از برنامه های غذایی خاص برای دوران شیردهی و بارداری مناسب نیستند. اطلاعات به دست آمده مشخص کرده است که انتخاب بعضی از مواد مغذی برای تامین سلامت یک جمعیت عمومی و جمعیت خاص مادران باردار و شیرده مناسب نیست. کمبودی که این برنامه های غذایی خاص در پی دارند شامل کمبود DHA ، آهن، ید، کلسیم، فولیک اسید و ویتامین دی می شود.

فولیک اسید

همراستا با دستورالعملهای کشوری و بین المللی استفاده از مکمل های غذایی در دوران قبل از بارداری و حین بارداری توصیه می شود.

ویتامین دی

اجماع واحدی در رابطه با میزان توصیه شده دریافت ویتامین دی وجود ندارد.

آهن

حتی با وجود موافقت کلی در رابطه با فواید سیستماتیک مکمل های آهن در جوامعی که ریسک فقر آهن در دوران بارداری را دارند، کشور های مختلف مقادیر متفاوتی از مکمل آهن را توصیه می کنند. با این حال میزان مکمل آهن توسط شرایط بالینی فرد مشخص می شود.

ید

کمبود ید در دوران بارداری با مصرف غذاهای غنی از ید و یا نمک ید دار باید برطرف شود.

کلسیم

اکثر جمعیت زنان در سنین باروری میزان ایده‌آل کلسیم را در بدن خود ندارند. این کمبود باید توسط فراهمی زیستی غذاها تامین شود.

DHA

فواید مقادیر کافی آن در دوران بارداری و شیردهی اثبات شده است. کمبود این ماده در بدن به دلیل کمبود مصرف ماهی های غنی از امگا ۳ است.

برای تضمین سلامت مادر و نوزاد  باید توجه زیادی به تغذیه ی زنانی که در سن باروری هستند و رژیم غذایی انحصاری دارند شود،  به خصوص در دوران بارداری و شیردهی.

برای زنانی که مشکلات کمبود وزن، اضافه وزن و چاقی مفرط دارند، دخانیات استعمال می کنند، سن کمی دارند ، بارداری های نزدیک به هم و چند قلو زایی داشته اند و یا نتایج بارداری های قبلی آنها مورد رضایت نبوده است باید بررسی های کلینیکی و مداخلات هدفمند در دوران قبل از تولد در نظر گرفته شود.