چاقی و اضافه وزن نشان دهنده یک مسئله مهم بهداشتی در قرن بیست و یکم است. چاقی و سیستم ایمنی ارتباط نزدیکی به یکدیگر دارند. شیوع بیماری در دهه های گذشته در سراسر جهان از جمله کشورهای کم درآمد به طور قابل توجهی افزایش یافته است. علاوه بر این، گزارش شده است که اضافه وزن کودکان به طور قابل توجهی خطر چاقی و عوارض قلبی عروقی آن را در دوران کودکی و بزرگسالی افزایش می دهد.

طبق نتایج تحقیقات مرکز دکتر سلامت در خصوص ارتباط چاقی و سیستم ایمنی، افزایش مداوم شیوع چاقی، ممکن است ناشی از تغییر در عادات شیوه زندگی باشد. زندگی مدرن و مصرف بیشتر فست فود ها و عدم تحرک از عوامل موثر در این زمینه اند. علاوه بر این، زمینه ژنتیکی با تأثیر بر مصرف انرژی و مصرف غذا نقش دارد. چربی اضافی موجود در افراد چاق منجر به بافت چربی سفید هیپرتروفیک و در نتیجه اختلال در فعالیت متابولیک چربی می شود. بافت چربی در برخی از افراد چاق یک فعالیت ضد التهابی را نشان می دهد و با بیماریهای همراه مرتبط با چاقی در بزرگسالان و کودکان همراه است. سلولهای چربی به طور فعال، چندین هورمون و سایتوکین ترشح می کنند، همچنین به آنها آدیپوکین هایی گفته می شود که عملکردهای متابولیک و ایمنی را انجام می دهند، زیرا می توانند فعالیت سلول های ایمنی ذاتی و اکتسابی را تعدیل کنند. علاوه بر این، آنها قادر به ترویج سیگنال های ضد التهابی هستند که منجر به التهاب مزمن سیستمیک با درجه پایین می شود. علاوه بر این، شواهد فزاینده ارتباط بین چاقی و اختلالات ایمنی مانند سرطان، خود ایمنی و آتوپی را گزارش می دهند. بنابراین با توجه به تغییر الگوی ترشح  آدیپوکین ها در چاقی ارتباط بین چاقی و بیماریهای متابولیکی و ایمونولوژیکی آن در نظر گرفته می شود.

نتیجه گیری

علت دقیق ارتباط چاقی و سیستم ایمنی ناشناخته است. یک تئوری نوع چربی شما است، زیرا همه چربی ها برابر نیستند. بافت چربی سفید (WAT) معمولاً در سطوح بالاتری در افرادی که تحت تأثیر چاقی هستند یافت می شود. چندین مطالعه نشان می دهد که WAT دارای عملکردهای بسیاری از جمله تنظیم فرآیندهای التهابی است. وقتی بدن WAT اضافی دارد، التهاب مزمن مبارزه با عفونت ها را برای بدن سخت تر کرده و سطح مقاومت به بیماری‌ها را کاهش می دهد.

پیوندهای شناخته شده ای بین رژیم غذایی، ورزش و عملکرد سیستم ایمنی وجود دارد. خوردن سالم تر و ورزش متوسط ​​می تواند به افزایش عملکرد ایمنی شما و قدرت دفاعی بدن کمک کند. با این حال، اکنون مشخص شده است که چاقی و سیستم ایمنی با هم در ارتباط هستند و چاقی خود ایمنی را کاهش می دهد که منجر به افزایش خطر عفونت باکتریایی و ویروسی و همچنین کاهش پاسخگویی به برخی واکسیناسیون ها می شود. مکانیسم های دقیق مشخص نیست. با این حال، مطالعات آینده در این زمینه متمرکز خواهد شد. خبر خوب این است که چندین مطالعه نشان داده‌اند که پس از کاهش وزن یا به دنبال محدودیت‌های غذایی، میزان پاسخ‌دهی و بهبود سیستم ایمنی افزایش می‌یابد.

References

1. Aging-related changes in fluid intelligence, muscle and adipose mass, and sex-specific immunologic mediation: A longitudinal UK Biobank study. Brain, Behavior, and Immunity. 2019; 82: 396
2. Obesity as an Immune-Modifying Factor in Cancer Immunotherapy. Journal of leukocyte biology.2019
3. Obesity, Fat Mass and Immune System: Role for Leptin. Physiol., 01 June 2018.

مقاله علمی عوارض چاقی

محققین به تازگی دریافتند چاقی احتمالا تغییراتی در قسمت هایی از سیستم ایمنی می دهد و افزایش وزن و سیستم ایمنی با هم در ارتباط هستند. تضعیف سیستم ایمنی امکان ابتلا به بیماری های مرتبط با نقص ایمنی را افزایش می دهد همانطور که لاغری بیش از اندازه نیز خود خطر آفرین است به خصوص لاغری و بی اشتهایی کودکان.

چاقی و مقاومت به انسولین، با التهاب مزمن در بافتهای متابولیک مانند بافت چربی و کبد همراه است. اخیراً، شواهد فزاینده ای نشان داده اند که سیستم ایمنی روده به عنوان یک عامل مهم در بیماری های متابولیک نقش دارد. چاقی مستعد تغییر ایمنی روده است و با تغییر در میکروبیوتای روده، عملکرد سد روده، سلولهای ایمنی ذاتی و سازگار با روده همراه است. بر این اساس، سیستم ایمنی روده ممکن است یک هدف درمانی جدید برای التهاب سیستمیک در مقاومت به انسولین باشد.

از طرفی دانشمندان امروزه دریافتند بافت چربی هورمون های مشابه سیتوکین ترشح می کنند، که با تاثیر روی فاکتورهای التهابی، سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار میدهد.

لپتین یکی از این هورمون هاست که نقش مهمی در کنترل مرکزی متابولیسم انرژی دارد و همینطور اثر متقابلی روی متابولیسم انرژی و سیستم ایمنی دارد و سیستم متابولیسم-ایمنی را تنظیم می کند. در واقع گیرنده لپتین در سرتاسر سیستم ایمنی بیان شده و این هورمون پاسخ های ایمنی را تنظیم می کند. این هورمون غالبا در بدن توسط بافت چربی تولید شده و باعث کاهش اشتها و کنترل رفتار خوردن در فرد می شود و در حقیقت مکانیسمی برای کنترل چاقی در بدن است. لپتین در سلول‌های چربی و به میزان کمتر در اپی‌تلیوم روده و جفت، تولید می‌شود. گیرنده لپتین هیپوتالاموس بیان می شود. این گیرنده همچنین در سلول‌های قسمت قشری غدد فوق کلیوی و سلول‌های بتای پانکراس هر چند به میزان کم، بیان می‌گردد. لپتین حامل پیامی مبنی بر کافی بودن ذخایر چربی و کاهش مصرف مواد سوختی و افزایش مصرف انرژی است.

لپتین همچنین سیستم عصبی سمپاتیک را تحریک نموده و به این ترتیب سبب افزایش فشار خون، ضربان قلب و تولید حرارت (تولید حرارت به قیمت انرژی متابولیک) از طریق جدا نمودن انتقال الکترون از سنتز ATP در میتوکندری بافت چربی می‌گردد. لذا بافت چربی اثر مستقیم بر تولید هورمون لپتین و در نتیجه تنظیمات سیستم متابولیسم ایمنی دارد.

مراقبت از سیستم ایمنی در افراد چاق با تغذیه

از آنجا که چاقی و سیستم ایمنی با هم در ارتباط هستند، لازم است تا با تغییر سبک زندگی خود و تغذیه مناسب، اثرات چاقی بر سلامت ایمنی را بهبود بخشید. برای این منظور:

• اگر دچار چاقی هستید، کالری خود را کاهش دهید تا به کاهش وزن کمک کنید.
• کربوهیدرات های ساده مانند شیرینی ها، محصولات پخته شده، نوشیدنی های شیرین شده با شکر، شکر، عسل، مربا، ژله و غیره را کاهش دهید.
• کاهش چربی های «بد» (اشباع یا ترانس) اضافی که معمولاً در محصولات پخته شده تجاری، غذاهای فرآوری شده یا سرخ شده، پنیر، شیر کامل، بستنی، خامه، گوشت های چرب، کره و مارگارین یافت می شود. چربی های بد نیز در برخی از روغن های گیاهی مانند نارگیل، نخل و روغن هسته خرما یافت می شود.
• روزانه دو فنجان میوه کامل و حداقل سه فنجان سبزیجات مصرف کنید.
• سه فنجان لبنیات کم چرب (1٪ یا بدون چربی) در روز بخورید (ماست سبک، شیر کم چرب یا بدون چربی).
• از ارتباط مصرف نمک و چاقی غافل نشوید و مصرف این سم سفید را به حداقل برسانید.
• حداقل 60 تا 80 اونس آب در روز بنوشید.